در ادامه مطلب قالب بندی یک کلاس کوچک
یکی از قالب بندی های ذکر شده جهت یک روش تدریس خلاق ، اجرای نمایش یا ایفای نقش بود.
موضوع های مختلفی را می توان با توجه به پایه تحصیلی با نمایش پیش برد مثلا برخی مفاهیم اجتماعی و فردی مانند دروغ نگفتن،سکوت نکردن در برابر بی عدالتی، ابراز عقاید ،مهربانی،انتخاب دوست و یا موضوع هایی که نمی توان مستقیم به خود دانش آموز گفت مانندی رفتار دزدی (بنا بر هر دلیلی).
در واقع ایفای نقش را می توان تجسم عینی مسائل و موضوع هایی دانست که دست یابی به آن ها از طرق دیگر کمتر امکان پذیر است. فرآیند نقش بازی کردن نمونه ای زنده از رفتار های انسانی است و دانش آموز را می تواند به آگاه کردن نسبت به نگرش ها،ارزش ها و ادراکات برساند و قدرت حل مسئله و تصمیم گیری را بهبود بخشد، اصول اخلاقی را ارج دهد و به بروز احساسات درونی کمک کند.
اجرای نمایش برای آنکه موثر واقع شود و نه صرفا یک وقت گذرانی ،نیازمند انسجام و کیفیت اجراست. بچه هایی که برای اولین بار این روش را تجربه می کنند به طور موثر درگیر آن نمی شوند و بعضا کلاس را به هرج و مرج می کشانند. خصوصا بچه های پایه اول .
یکی از راهکار ها در جهت آماده سازی آن ها، این است که معلم حداقل تا دو ماه ابتدای سال تحصیلی شعر و داستان بخواند و درباره موضوع آن بچه ها را به چالش بکشد. این کار هوش کلامی کودک را تقویت کرده و درک شنیداری او را تقویت می کند .البته در خود داستان خوانی هم می توان رگه هایی از اجرا ی نمایش را دخیل کرد. به این مثال توجه کنید :« روزی موش کوچولو با حالی گریان به خانه خرگوش رفت. معلم: بچه ها صدای موش کوچولو ناراحت چگونه است؟ چه حالتی دارد؟» در اینجا همه ی بچه ها لحظاتی از آن کارکتر را اجرا می کنند. که اصطلاحا آن را ایفای نقش لحظه ای می نامیم. این موارد کودک را به خوبی برای اجرای یک نمایش کامل آماده می کند.
مراحل اجرای نمایش
مرحله اول : تعیین موضوع و طرح مسئله
مسئله باید واضح ،قابل درک و متناسب با نیاز کودک باشد پس باید به توصیف و تمثیل آن پرداخت. می توانید از تجربه های جمعی ، حوادثی که دانش آموزان در زندگی داشته اند و یا موضوعات مرتبط با محتوای درسی استفاده کنید. داستان های کوتاه حاوی مسئله که به توصیف صحنه، شرایط و فعالیت ها و حرکات موجود در یک موقعیت می پردازند علاوه بر مهیج بودن ، نقش باری کردن را در ابتدای کار نسبتا آسان می سازد.
مرحله دوم : انتخاب ایفاگران نقش و تعیین نقش آن ها
معلم می تواند از معیارهای متفاوتی در انتخاب دانش آموزان استفاده کند.مثلا نقش را به کسانی بدهد که به طور آشکار درگیر مسئله شده اند و یا به کسانی که نگرش ها را ابراز داشته اند و یا افرادی که باید یادبگیرندمانند آن نقش رفتار کنند یا بچه هایی که خجالتی و گوشه گیر هستند.
مرحله سوم : فراهم کردن امکانات و پردازش صحنه
می توان از ابزار های ساده ای استفاده کرد. همچنین معلم می تواند با توصیف های خیال انگیز یک فضای مهیج و خیالی را در ذهن بچه ها بازنمایی کند.
مرحله چهارم : آماده کردن دانش آموزان برای مشاهده
مشاهده کنندگان باید به طور فعال درگیر نمایش شوند تا بتوانند آن را بفهمند و تحلیل کنند. و معلم باید برای آن ها وظایفی تعیین کند : نسبت به اجرای نمایش تمرکز داشته و دقت نمایند . بازیگران هر نقش چه هدفی دارند؟ نمایش چه موضوعی را می خواست برساند؟ و نظر هایشان درباره ی نحوه روند اجرا و موضوع آن چه بود؟
مرحله پنجم : اجرای نمایش
باید در نظر داشت که انتظار نمی رود هر بازیگری بتواند یک نمایش روان اجرا کند و یا بداند چگونه باید پاسخ دهد. نقش باید تا زمانی ادامه یابد که رفتار مورد نظر تقویت شده و یا مهارتی کسب گردیده و یا نظر و عقیده ای ابراز شده باشد. ممکن است دیالوگ تمام شده باشد و دانش آموز نتواند به خوبی هدف خود را برساند و آنطورکه باید آن موضوع جا نیفتاده باشد ، بنابراین معلم با هدایت خود به طول و تفصیل آن بپردازد تا برای همگی تفهیم شود.
اگر دانش آموزان درک صحیحی از رویداد ها و نقش ها نداشتند ، ادامه ی نمایش لزومی ندارد و معلم باید زمینه مجدد نمایش را فراهم سازد.
مرحله ششم : بحث ارزشیابی نمایش
اگر مسئله مورد نظر مهم باشد و ایفاگران نقش و مشاهده کنندگان نیز به طور موثر درگیر نمایش شده باشند ، بحث به صورت خودجوش آغاز می شود. نتیجه نمایش و هدف آن سپس انگیزه بازیگران و نحوه اجرا مهم ترین مسائل هستند و معلم باید بحث را به آن سمت هدایت کند.
منبع : شعبانی،حسن(۱۳۹۰)،مهارت های آموزشی و پرورشی،تهران،سمت
خیلی عالیه. به این ترتیب نمایش ظرفیت‌های زیادی برای ارائه اهداف آموزشی داره. من فکر می کنم مهارت های کسب و کار را حتی بشه در مقطع دبستان از این طریق ارائه کرد . می تونه ی مقدار هم شکل بازی به خودش بگیره.
بله دقیقا، همچنین میشه فعالیت های هنری بچه هارو از طریق نمایش به همین موضوع کسب و کار پیوند داد، به طوری که هر سازه ای را که ساختند در بین یکدیگر به فروش بگذارند ( البته در مرحله اول نمادین اجرا شود ، تا روند این کار مورد سنجش قرار گیرد)
بسیار عالی
سپاس از شما🙏